Chyba każdy blacharz, który wykonuje naprawy powypadkowe, dzień w dzień słyszy to samo pytanie: „Czy lepiej wykonać naprawę na oryginalnych częściach, czy wystarczą tańsze zamienniki?”.
Doskonale rozumiem ten dylemat. Rynek części zamiennych potrafi być istnym labiryntem, a różnice w cenach bywają astronomiczne. Naturalnie każdy chce zoptymalizować koszty, nie tracąc przy tym na jakości. Postanowiłem więc stworzyć ten przewodnik, aby raz na zawsze rozwiać wszelkie wątpliwości.
Pamiętaj aby jednak określić własne priorytety, różnice cen części często bywają ogromne, to da się policzyć, TWOJĄ wartości JAKOŚCI jaką oczekujesz policzyć musisz samemu przy wyborze części. Dobrze wykonana usługa nie zastąpi dobrych części, warto aby części zamienne były warte czasu pracy specjalistów.
Celem mojego artykułu nie jest jedynie wyjaśnienie skomplikowanych skrótów takich jak O, Q, P, PC, PT, Z czy części używane. Co ważniejsze, opowiem o realnych konsekwencjach, które wiążą się z wyborem każdej z tych opcji. Na podstawie lat moich doświadczeń w blacharstwie i lakiernictwie, wyposażę Cię w wiedzę, która pozwoli Ci podjąć świadomą decyzję, która będzie najlepsza dla Ciebie i Twojego auta. Pokażę, że oszczędność na pierwszy rzut oka nie zawsze oznacza oszczędność w dłuższej perspektywie.
Części (O) oraz ich bliski krewny (Q)
Zacznijmy od części, które stanowią punkt odniesienia dla wszystkich pozostałych – tych oryginalnych. Rynek dzieli je na dwie główne kategorie, które są często mylone, nawet przez mniej doświadczonych sprzedawców części zamiennych.
O – Original
Części O /OE, czyli Original Equipment, to absolutna elita. Możemy podzielić je na 2 podgrupy które posiadają tylko drobne różnice. Są to komponenty, które zostały użyte do fabrycznego montażu samochodu (OE) i stanowią jego oryginalne wyposażenie. Ich opakowanie zbiorcze, jak i same części, są sygnowane logotypem producenta pojazdu, na przykład Toyoty, Volkswagena czy Porsche. Dostarczane wyłącznie do fabryk i wyłącznie w okresie produkcji pojazdu (masowo). Druga podgrupa to właśnie części zamienne jakości O części takie są oznaczone logo producenta, opakowania z logo, dostosowane do transportu pojedynczych elementów, poza opakowaniem od części OE różnią się często numerem katalogowym (inny numer części jest tej samej części na pierwszy montaż w fabryce który wysyłany jest w opakowaniu zbiorczym np. po 100 sztuk a inny do serwisów gdzie opakowanie jest na 1 sztukę), często 1 części zamienna O zastępuje 3 części OE, (jest ona uniwersalna) ponieważ w trakcie produkcji fabryki wprowadzają mniejsze i większe zmiany, dlatego nowy element jakości O może posiadać np. dodatkowy uchwyt na np. radar, lub dodatkowe okablowanie. Są też takie wyjątki iż oryginalna klapa bagażnika wymaga wymiany klamki bagażnika na inną lub w przypadku Toyoty Corolli/Suzuki Swace nowa oryginalna szyba w fabryce posiada logo producenta natomiast nowa oryginalna szyba zamienna jest uniwersalna i nie posiada logo, w takich autach spotkać można także iż logotypy Toyota występują w aucie marki Suzuki lub występują obok siebie.
To najwyższa półka jakościowa, która często wiąże się z najwyższą ceną i jest najczęściej dostępna w autoryzowanych stacjach obsługi (ASO), poza siecią ASO też może być sprzedawana ale części jakości O/OE jako części z logo producenta musiały przejść przez ‘ręce’ producenta który miał możliwość doliczyć z tego tytułu dodatkową marżę.
Częsci jakości Q – dalej oryginał mimo braku logo
To jest moment, w którym obalamy jeden z największych mitów motoryzacyjnych. Części Q to w praktyce te same części co O. Produkuje je dokładnie ta sama firma, która dostarczyła komponenty na „pierwszy montaż” do fabryki samochodu. Na przykład, świece zapłonowe Bosch wyprodukowane dla Porsche, a hamulce Brembo dla Porsche. Jedyna, ale bardzo istotna różnica, polega na tym, że część Q jest sprzedawana w opakowaniu z logo producenta podzespołu (np. Bosch, Brembo, Hella), a nie producenta samochodu. Na samej części brakuje „znacznika” producenta pojazdu, co jest jedyną fizyczną odmiennością.
Różnica w cenie między O a Q nie wynika więc z jakości, lecz z kosztów dystrybucji i brandingu. Płacąc za część O, w dużej mierze pokrywa się koszty związane z marką producenta samochodu oraz jego siecią dystrybucji (ASO). Z kolei części Q, pochodzące bezpośrednio od producenta podzespołu, omijają tę kosztowną ścieżkę, co przekłada się na oszczędności rzędu nawet 30-40%. To kluczowa informacja, która zmienia podejście do wyboru części. Oznacza to, że wybierając część Q, można otrzymać identyczny, najwyższej jakości produkt, z tymi samymi tolerancjami i standardami produkcji, co część oryginalna, ale za znacznie niższą cenę. Z perspektywy praktyka jest to często najbardziej optymalne rozwiązanie, zwłaszcza dla samochodów starszych niż 3 lata, dla których części O często są nieuzasadnionym wydatkiem.
Co oznacza, że część jest porównywalnej jakości ? (P, PC, PT)
,,Porównywalna jakość” nie oznacza iż jakość jest zbliżona. Przykładowo Suzuki Swift i Ford Mondeo – błotnik uniwersalny nie będzie pasować do obu tych samochodów, należy stworzyć dedykowane zamienniki oddzielnie do Suzuki oddzielnie do Forda.
Gdy już mamy ten „porównywalny” błotnik do Suzuki nie jest on taki sam, bo jest on dedykowany, może być nieco krótszy, nieco dłuższy, mieć nieco inne przetłoczenia, przymałe lub nieco przyduże otwory na kierunkowskaz, to wszystko zależy od starań i jakości pracy producenta zamiennika, tak czy inaczej błotnik jest porównywalny, bo ma otwory montażowe w zbliżonej lokalizacji oraz zbliżone wymiary.
Wyróżnia się zamienniki jakości P – porównywalne, zamienniki których porównywalność potwierdzają certyfikaty PC i PT, oraz części których jakość jest trudna nawet do porównania Z.
PC, PT – zamiennik ale z certyfikatem
Części z grupy PC/PT, stanowią kolejny, bardzo wartościowy segment rynku. Są to części zamienne, które są produkowane przez firmy, które niekoniecznie dostarczały komponenty na pierwszy, fabryczny montaż do danej marki samochodu. Niemniej jednak ich jakość jest porównywalna do jakości części oryginalnych O i Q co jest potwierdzone certyfikatem, nazwijmy to ‘certyfikatem podobności do oryginału’. Stanowią one doskonałą alternatywę, zwłaszcza w przypadku starszych pojazdów (powyżej 8 lat), gdy cena części O/Q jest nieproporcjonalna do wartości auta.
Wybór części z tej kategorii pozwala na optymalizację ceny do jakości naprawy. Jest to rozsądna ścieżka dla osób, które cenią niższą cenę części ale jeszcze nie bezwzględnie kosztem jakości.
Części z Certyfikatem (PC, PT)
W segmencie PC/PT znajdziemy zamienniki o tzw. „porównywalnej jakości„, które wyróżniają się posiadaniem certyfikatów od niezależnych instytutów. Są to części nadwozia lub oświetlenia. Oznaczenie PC oznacza certyfikat Centro Zaragoza, a PT certyfikat Thatcham. Niekiedy spotyka się także certyfikaty TÜV Rheinland lub CAPA.
Jednakże, tutaj pojawia się kluczowy punkt, który często pomija się w teoriach. To, że część jest certyfikowana i nie ustępuje oryginałowi w kwestii materiałów czy bezpieczeństwa, nie oznacza, że jej spasowanie z sąsiednimi elementami karoserii będzie idealne. Zdarza się, że te części mają nieznacznie inne kształty lub tolerancje produkcyjne, co w praktyce warsztatowej przekłada się na konieczność dodatkowych prac blacharskich w celu uzyskania akceptowalnych, równych szczelin. To różnica, która jest niewidoczna w katalogu, ale bardzo odczuwalna w warsztacie i widoczna gołym okiem na samochodzie.
Zamienniki Standardowe (P, PJ, PJB)
To szeroka kategoria zamienników o „porównywalnej jakości”. Ich deklaracja jakości jest jednak mniej formalna niż w przypadku części PC/PT. Oznaczenie P to zwykły zamiennik, natomiast PJ (szczególnie polecany przez dystrybutora) i PJB (szczególnie polecany, z jakością gwarantowaną przez konkretnego producenta) niosą ze sobą pewien stopień zaufania.
Jakość tych części jest bardziej zmienna. Oznaczenie PJ jest gwarancją dystrybutora, co jest niżej w hierarchii niż niezależny certyfikat PC/PT.
Są to części gdzie cena jest bezwzględnie ważniejsza od jakości.
Zamienniki o najniższej jakości (Z)
Symbol Z (i ZJ jako podkategoria o podwyższonej jakości) oznacza zamienniki o najniższej jakości. Są to części, które mogą być produkowane z „innych surowców i przy użyciu innych technologii niż te stosowane przy produkcji części oryginalnych”. Części te nie gwarantują odpowiedniej jakości naprawy, bezpieczeństwa ani komfortu użytkowania pojazdu. Wybór tych produktów, choć najtańszy, jest obarczony największym ryzykiem. Części takie są zazwyczaj stosowane do pojazdów do których po prostu nie ma innej alternatywy np. nowa reperaturka progu do auta 20-30 letniego.
Części używane
Części używane to zazwyczaj części oryginalne. Ich zaletą jest najwyższa jakość części, ale wadą ich przeszłość oraz wiek. Części z rynku wtórnego bardzo często mają mniejsze lub większe uszkodzenia, sam wiek także wpływa ujemnie na ich jakość. Wiek zwiększa zmatowienie lamp, ryzyko korozji w częściach karoserii, awarii w częściach elektronicznych.
Trudność zakupu odpowiedniej części używanej jest także znacznie większe. Ciężej jest znaleźć uczciwego dostawcę części używanych, ponadto sprzedawcy zazwyczaj nie znają przeszłości części jakie sprzedają.
Perspektywa Blacharza: niewidoczne różnice, odczuwalne skutki
Jako praktyk, na co dzień mierzę się z realnymi konsekwencjami wyboru części. Różnice, które w katalogu są niewidoczne, w warsztacie stają się wyzwaniem, a dla klienta – często przykrym zaskoczeniem.
Spasowanie i szczeliny
To największa zmora w pracy blacharza. Części nadwozia, takie jak błotnik, maska czy zderzak, nawet te z certyfikatem PC czy PT, mogą mieć inne tolerancje produkcyjne niż O/Q. W praktyce oznacza to, że po zamontowaniu elementu powstają nierówne szczeliny między nim a sąsiednimi częściami, np. lampami czy drzwiami. Zdarza się, że konieczne jest „dopasowanie” części na siłę, co bywa trudne, czasochłonne i może prowadzić do uszkodzeń. Prawidłowe spasowanie to sztuka, a użycie źle dopasowanych części sprawi, że „na pierwszy rzut oka będzie widać, że auto było naprawiane”.
Materiały i Trwałość
Zamienniki niższej jakości mogą być wykonane z gorszych materiałów. Przykładowo, blacha może być cieńsza, co wpływa na jej wytrzymałość. Ma to także bezpośrednie konsekwencje dla odporności na korozję. Gorszej jakości blacha jest bardziej podatna na rdzę, która może pojawić się już po kilku miesiącach, niwecząc całą pracę i oszczędności.
Równie istotna jest kwestia lakierowania. Zamienniki mogą mieć inną strukturę powierzchni niż oryginały, co utrudnia prawidłowe nałożenie lakieru. Konsekwencją jest nie tylko potencjalna różnica w odcieniu, ale także szybsze matowienie lub odpryski lakieru, co negatywnie wpływa na estetykę i trwałość.
Koszty pracy: ukryta cena oszczędności
To jest punkt kulminacyjny i najistotniejszy argument, który zawsze przedstawiam klientom. Niska cena części nie równa się niskiej cenie naprawy. Wręcz przeciwnie, zamontowanie źle spasowanego zamiennika wymaga od blacharza znacznie więcej czasu i precyzji, co bezpośrednio przekłada się na wyższy rachunek za robociznę. W skrajnych przypadkach, gdy elementy montażowe są uszkodzone lub przesunięte, koszty pracy mogą zniwelować oszczędności na części, a nawet je przewyższyć. Oszczędność na taniej części może okazać się iluzoryczna.
Części O/Q – na ich podstawie wykonywana jest wycena naprawy to części ‘najszybsze’ i najlepsze do montażu.
Części PC/PT/P/PJ/Z – montaż tych części jest bardziej pracochłonny co oznacza wyższy koszt prac blacharskich
Części używane – nie ma zasady – są to części z przeszłością często z drobnymi lub większymi uszkodzeniami co wymaga naprawy przed ich montażem w sposób oczywisty zwiększając koszt naprawy na takich częściach. Często przeszłość tych części wiąże się z wcześniejszymi naprawami co przekłada się na grubość lakieru oraz kolejne prace do wykonania. Części używane także często posiadają korozję.
Koszt prac blacharskich w przypadku części jakości PC/PT/P/PJ/Z i części używanych jest wyższy od prac blacharskich wykonanych na częściach O/Q. W przypadku części używanych prace lakiernicze także są bardziej kosztowne.
Czas naprawy
Najkrótszy czas naprawy jest na częściach jakości O/Q, części jakości PC/PT/P w zależności od ich jakości to zawsze nieco dłuższy czas pracy blacharskiej. Najbardziej wydłużony czas pracy jest w przypadku części używanych wiążą się nie tylko z dłuższym czasem prac blacharskich, ale także z dużym wpływem na czas prac lakierniczych – naprawa na częściach używanych jest więc zazwyczaj najdroższą opcją jeśli chodzi o wzrost kosztów i czasu usługi.
Cena to nie wszystko – ubezpieczenie, wartość i długoterminowa kalkulacja
Wybór części ma znaczenie nie tylko w kontekście bieżącej naprawy, ale także w perspektywie długoterminowej.
Wpływ na wartość auta
Wybór części wpływa na przyszłą wartość rezydualną pojazdu. Samochód naprawiony na częściach O/Q, z idealnym spasowaniem i trwałością, zachowuje wyższą wartość rynkową. Z kolei pojazd, w którym widać, że użyto tanich zamienników o słabym dopasowaniu, jest mniej atrakcyjny dla potencjalnego kupującego i szybko traci na wartości.
Ubezpieczenie, a części
Kwestia wyboru części jest ściśle powiązana z ubezpieczeniem, szczególnie w przypadku szkód komunikacyjnych.
- Likwidacja z OC: W przypadku, gdy jesteś poszkodowanym i szkoda jest likwidowana z ubezpieczenia OC sprawcy, masz prawo do naprawy na nowych, oryginalnych częściach, nawet w starszym samochodzie. Ubezpieczyciel nie może narzucić użycia zamienników, jeśli oryginalne części były uszkodzone.
- Likwidacja z AC: W przypadku likwidacji szkody z ubezpieczenia autocasco (AC), to umowa ubezpieczenia decyduje o rodzaju użytych części. Często ubezpieczyciele stosują tzw. amortyzację części, czyli procentowe pomniejszenie wartości części w zależności od wieku pojazdu i stopnia ich zużycia. Oznacza to, że za 10-letnie auto można otrzymać niższe odszkodowanie, ponieważ wartość uszkodzonych części jest pomniejszona o ich wiek. Można się przed tym uchronić, wybierając odpowiedni pakiet ubezpieczeniowy.
Podsumowanie: jaką część wybrać?
Wybór części do naprawy to zawsze kompromis między jakością, ceną a oczekiwaniami. Najważniejsze punkty do zapamiętania to:
- Oryginalne nie zawsze oznacza drogie: Części Q oferują jakość identyczną z O, ale są znacznie tańsze dzięki innej ścieżce dystrybucji.
- Certyfikat to nie wszystko: Części PC/PT dają pewność jakości materiałów, ale niekoniecznie idealnego spasowania, co może oznaczać dodatkowe koszty robocizny.
- Oszczędność może drogo kosztować: Niska cena części P i Z często jest iluzją, bo wyższe koszty robocizny blacharza mogą zniwelować pierwotne oszczędności, a do tego dochodzi gorszy wygląd i trwałość naprawy.
Wybór części to inwestycja w bezpieczeństwo, wygląd i spokój na lata. W warsztacie Blachmed zawsze stawiamy na transparentność i wspólnie z klientem wybieramy najlepsze rozwiązanie, które odpowiada jego potrzebom, oczekiwaniom oraz specyfikacji jego pojazdu. Dobrze poinformowany klient to klient zadowolony z ostatecznego rezultatu.
Teoretyczny przykład:
Pojazd marki premium – rodzinne kombi. Uszkodzony błotnik i lampa.
Części O:
- Koszt części: lampa 3000zł , błotnik 2000zł
- Koszt prac: 1400zł
- Razem: 6400zł
- Jakość: najwyższa z logo producenta na wszystkich częściach
Części Q:
- Koszt części: lampa 2000zł , błotnik 2000zł (błotniki w jakości Q nie występują w praktyce, zostawię więc jakość O)
- Koszt prac: 1400zł
- Razem: 5400zł
- Jakość: najwyższa z logo producenta na błotniku
Części PC:
- Koszt części: lampa 1000zł , błotnik 800zł
- Koszt prac: 1500zł
- Razem: 3300zł
- Jakość: optymalizacja jakości cena ważniejsza ale nie bezwzględnie ważna
Części P:
- Koszt części: lampa 500zł , błotnik 400zł
- Koszt prac: 1600zł
- Razem: 2500zł
- Jakość: priorytetem jest cena, auto zostało naprawione
Części używane:
- Koszt części: lampa 600zł , błotnik 500zł
- Koszt prac: 1800zł
- Razem: 2900zł
- Jakość: zależna od jakości i przeszłości części używanych, może być bardzo zbliżana do naprawy na częściach O (świeże nieuszkodzone części) ale może to być także najniższa jakość naprawy (części starsze, z korozją i uszkodzeniami), grubsza powłoka lakiernicza.